بخش دیگری از مقاله را با هم پی می گیریم: البنا با تأسیس تشکیلات اخوات المسلمات گام مهمی در نهضت ارتقای سطح فکری، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی زنان جامعه مصری برداشت و با تأسیس و ایجاد مراکز آموزشی و خیریه، زمینه های مناسبی جهت تحول جامعه نسوان مصر فراهم آورد.

تأسیس سازمان ویژه خواهران به نام اخوات المسلمات ابتکار عمل مهمی در تاریخ فعالیت های حسن البنا و اخوان المسلمین بوده زیرا این تشکیلات، بعدها به عنوان الگو و پیشگام نهضت زنان در جهان عرب و اسلام مطرح گشت. مبارزه با بیسوادی و نهضت آگاه سازی زنان مسلمان و اهتمام به تربیت کودکان و نونهالان، بخشی از آموزه های تربیتی و اقدامات عملی حسن البنا، جهت متحول ساختن جامعه زنان مصر بوده است.

از دیدگاه البنا ارتقای سطح معرفتی و انسانی زنان مسلمان، بخشی از روند عملیات تحول و تغییر جامعه اسلامی است و به فرآیند تشکیل جامعه و حکومت اسلامی کمک خواهد کرد. از دید حسن البنا بدون ارتقاء مقام و جایگاه نصف جامعه (یعنی زنان) موفقیت و پیروی نهضت اسلامی در جامعه مصری، ناممکن بوده است.

جنبش تقریب مذاهب اسلامی: یکی از انگیزه ها و عوامل حمله غیرمنصفانه سلفی!ها با طیف های مختلف آن، به حسن البنا و اندیشه های او و جماعت اخوان المسلمین، اهتمام شیخ البنا و دیگر رهبران اخوان المسلمین، به نهضت تقریب بین مذاهب اسلامی بوده است. در ادبیات سلفی های جدید!، مناسبات اخوان المسلمین و رهبران آن با به اصطلاح مخالفان سنت! بویژه شیعیان؟ مردود است و آن را یکی از ادله انحرافات و بدعت گذاری! این جماعت می دانند.

عمق اختلافات میان اخوان المسلمین و جریانات مدعی سلفی گری، در حوادث اخیر حمله وحشیانه صهیونیست ها علیه لبنان و حزب الله مقاومت اسلامی ملموس و هویدا شد تا آنجا که متأسفانه بعضی از علمای سلفی حتی دعا برای ِپیروزی مقاومت اسلامی لبنان را به خاطر حضور چشمگیر و بلامنازع حزب الله لبنان در این جبهه، حرام(؟!)و مردود دانسته و در طرف مقابل اخوان المسلمین و رهبران آن ـ به ویژه در مصر ـ از مقاومت اسلامی در لبنان حمایت گسترده ای کردند و فتاوی علمای سعودی را مردود و مایه فتنه و فساد دانستند.

از دیدگاه حسن البنا نهضت تقریب مذاهب اسلامی بخشی از گستره نهضت وحدت اسلامی است که در خدمت اهداف عالیه نهضت اسلامی است. البنا به عنوان یک اندیشمند اهل سنت و مؤسس و مرشد اخوان المسلمین از دیرباز روابط، خود را با علمای شیعه و حوزه های علمیه آنها، برقرار و گام هایی به سوی تقویت جنبش تقریب مذاهب اسلامی برداشت و پس از او نیز رهبران و مرشدان اخوان المسلمین به تاسی از وی و در مسیر او، گام های مثبتی برداشتند.

 

به نظر حسن البنا اختلافات فقهی نباید عامل تفرقه مذاهب اسلامی باشد و تشدید اختلافات می تواند مایه ضعف امت اسلامی و زمینه ساز تشتت جامعه اسلامی شود.

شیخ حسن البنا با توجه به واقعیت ها و نقش ارزنده شیعه در اعتلای اسلام و تمدن آن، مذهب شیعه امامیه را به رسمیت شناخت و از این رهگذر از علمای بزرگ الازهر ـ مانند مرحوم شیخ محمود شلتوت و البته قبل از فتوای مشهور وی ـ در به رسمیت شناختن مذهب شیعه جعفری، به عنوان مذهب پنجم مسلمانان پیروی کرده است.

 

البنا با داشتن روابط حسنه با علمای شیعه، از جمله پیشگامان نهضت تقریب مذاهب اسلامی محسوب می شود و خود جزء مؤسسین نخستین جماعه التقریب بین المذاهب الاسلامیه در قاهره مصر در کنار علامه شیخ محمدتقی قمی بوده است.

بی مناسبت نیست که در اینجا دو سه نکته و خاطره تاریخی درباره نقش تقریبی مرحوم شیخ حسن البنا را نقل کنم:

آیت الله سید رضا صدر از علمای معروف حوزه علمیه قم (فرزند مرحوم آیت الله سید صدرالدین صدر و برادر بزرگ امام موسی صدر) شب های پنجشنبه در منزل خود درس اخلاق داشت (مجموعه سخنرانی های آن شب ها، در چند جلد چاپ شده است) در سال 1375 هجری قمری ـ نیم قرن پیش ـ یک شب که اینجانب نیز حضور داشتم، ضمن بحث درباره اسرار و آثار اجتماعی حج و نقش آن در ایجاد وحدت اسلامی بین فرق مسلمین، گفت:

 

به دنبال تبلیغات سوء سلفی های سعودی، در یک مراسم حج که حسن البنا نیز حضور داشت، بعضی از مصریان به علت عدم آشنایی با حقیقت تشیع، به شیعیان شرکت کننده در حج، اعتراض می کردند! مرحوم حسن البنا پس از اطلاع از این امر، در مرکز تجمع حجاج مصری حضور یافت و در یک سخنرانی روشنایی بخش هشدار داد که هیچکس حق تعرض را به مسلمانان دیگر ندارد و بعد افزود: فرقی که بعضی از اهل سنت با شیعیان دارند در این است که شیعه ها، اهل بیت پیامبر(ص) یعنی دختر وی فاطمه زهرا(س) و اولاد او را بیشتر از آنها دوست دارند و این امر، یک مزیتی است که آنها دارند و باید سرمشق ما مصریان که به اهل بیت علاقه داریم، قرار گیرند. بعد آیت الله صدر افزود: این سخنرانی نقش اساسی در تغییر روش نسبت به شیعیان داشت.

 

مرحوم شیخ مصطفی مشهور، مرشد پیشین اخوان المسلمین مصر، در نامه ای به اینجانب ـ با خط خود ـ در این باره چنین می نویسد: «اخوان المسلمین از آغاز تأسیس توسط مرشد بزرگ خود، امام حسن البنا، همه را، با صرف نظر از اختلاف های مذهبی و گرایش های دینی، به وحدت تمامی مسلمانان فراخوانده است و این درواقع یک دستور الهی است که می فرماید: واعتصموا بحبل الله جمیعاً ولا تفرقوا و شهید حسن البنا در گفتار و کردار خود، کاملاً به این نکته توجه داشت...»

خاطره دوم را مرحوم علامه محمدتقی قمی، مؤسس «دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیه» در مصر، نقل می کرد که پس از حادثه قتل «ابوطالب یزدی» در حجاز توسط سعودی ها، سفر ایرانیان برای حج، چند سالی قطع شد... و پس از کوشش فراوان و برای رفع شبهات، دارالتقریب اقدام به چاپ «مناسک حج» بر اساس مذاهب چهارگانه اهل سنت و مذهب شیعه امامیه نمود تا کاملاً روشن گردد که در مسائل حج نیز وحدت نظر کلی میان مذاهب اسلامی وجود دارد، ولی متأسفانه مقامات سعودی مانع نقل این مناسک به حجاز گردید و وقتی موضوع را با شیخ حسن البنا که خود جزو مؤسسین دارالتقریب بوده مطرح کردیم، راه حل جالبی برای نقل مناسک حج «مذاهب خمسه» پیدا کرد و دستور داد که همه مسائل حج، در روزنامه رسمی ارگان اخوان المسلمین چاپ شود و سپس روزنامه ها را، توسط حجاج مصری به حجاز فرستاد و در میان حجاج پخش و توزیع گردید که اثر مثبت و درخشانی در ایجاد وحدت بین مسلمانان داشت...

نکته دیگر در این رابطه، ملاقات شیخ حسن البنا با آیت الله کاشانی در این سفر حج بود که پس از مذاکراتی، تصمیم می گیرند که یک کنفرانس اسلامی با شرکت شخصیت های جهانی اسلام، در تهران برگزار شود تا روابط صمیمانه بین مسلمانان، مستحکم تر گردد... ولی متأسفانه با مخالفت دولت وقت روبرو گردید و به بهانه نداشتن بودجه!! از برگزاری آن جلوگیری به عمل آمد... و عجیب تر آنکه، حسن البنا هم پس از مراجعت به مصر، مدت کوتاهی نگذشت که توسط حکوت شاه فاروق، ترور شد... و طبق نوشته تاریخ نویسان مصری، طبق اسناد موجود، یکی از علل اساسی آن، علاوه بر قضیه فلسطین، همین ملاقات و تصمیم گیری جهان تشیع و دنیای اهل سنت برای «وحدت» بود...

 

 

فلسطین و مسائل آن، از جمله قضایای محوری در اندیشه سیاسی و مبارزاتی حسن البنا و اخوان المسلمین بوده است. مبارزه با انگلیس و صهیونیست ها در اندیشه مرشد اخوان، به عنوان بخش مهمی از مبارزه برای رسیدن به تشکیل دولت اسلامی و وحدت امت اسلامی می باشد.

همانطور که اشاره شد در جنگ رژیم صهیونیستی و اعراب و حادثه تقسیم فلسطین و تأسیس دولت غاصب اسرائیل در سال 1948 م، حسن البنا به عنوان مجاهدی نستوه و رهبر اخوان، تمام امکانات و ظرفیت های تشکیلاتی سازمان را در خدمت آزادی فلسطین قرار داد و در راه بسیج مسلمانان و مجاهدین عرب از هیچ تلاشی فروگذار نکرد. و سرانجام هم جان خود را در این راه مقدس فدا نمود.

 

مبارزه اخوان المسلمین و رهبری آن با استعمار انگلیس و حضور مجاهدین اخوان المسلمین در جبهه های نبرد فلسطین علیه صهیونیست ها در سال 1948 م، عامل اصلی در صدور فرمان انحلال جماعت اخوان المسلمین و ترور حسن البنا توسط دولت مزدور مصر، طبق پرونده های موجود و کتاب ها و اسناد منتشر شده، به دستور سفارت انگلیس و آمریکا در قاهره و موافقت دربار فاسد پادشاهی مصر، بوده است. سلام بر او باد که شهید طرح «وحدت اسلامی» و قضیه «فلسطین» ـ مقدس ترین قضیه امت اسلامی ـ گردید.