پيدايش جنبش صهيونيستي در ايران در دوران پهلوي ها با حمايت سفارتخانه هاي خارجي به ويژه فرانسه و انگليس بوده است و همين جنبش و تشكيلات آن در ايران، نقش كليدي در مهاجرت يهوديان ايران به فلسطين اشغالي داشته است. اين جنبش مناسبات خود را با رژيم پهلوي تا پيروزي انقلاب اسلامي در 22 بهمن1357 حفظ كرد. البته رژيم صهيونيستي از بدو پيدايش در سرزمين فلسطين، براي نجات از حلقه محاصره اعراب، با طرح راهبرد پيراموني سعي داشت روابط گسترده اي با كشورهاي همسايه اعراب، چون: ايران، تركيه و اتيوپي به وجود آورد و در اين راه تا حدودي هم موفق بوده است. و از سوي ديگر رژيم شاه نيز انگيزه هاي زيادي جهت برقراري روابط با رژيم صهيونيستي «اسرائيل» داشت و بي ترديد غرب، به ويژه آمريكا و انگليس هم شاه را در اين راه ترغيب و تشويق مي كردند. البته نقش ايادي فرقه «بهائيت» و گروه هاي يهودي - صهيونيستي در ايران را نيز در ترغيب شاه براي توسعه روابط با رژيم صهيونيستي نبايد فراموش كرد.

اما همواره جامعه اسلامي ايران به رهبري روحانيت و حوزه هاي علميه قم و نجف، مانع بزرگ در راه توسعه اين روبط و علني كردن ميان دو رژيم بوده اند و به شهادت تاريخ معاصر، نهضت و مبارزه اسلامي به رهبري امام خميني(ره) نقش بسيار اساسي در كاهش شتاب و توسعه دامنه مناسبات ميان شاه و اسرائيل ايفا كرده است.

به گواهي اغلب مورخان اسلامي و غيراسلامي، قوم يهود هم چون ساير پيروان مذاهب، در كنف حمايت حاكميت اسلامي، از آزادي مسكن و كسب و كار و آزادي عبادت و انجام مراسم مذهبي برخوردار بودند... تارخ نگاران يهودي اعمال پاره اي تضييقات عليه يهود را يادآوري مي كنند، از آن جمله مي توان به منبع استخدام آنها در ادارات دولتي، انجام عبادات به آهستگي، متمايز ساختن آنها با رنگ مخصوص در لباس اشاره كرد، ولي در دوران حاكميت مغول بر ايران يك يهودي به نام سعدالدوله وزير ارغون شاه شده و موقعيت يهوديان بهبود يافت. در حمله تيمور لنگ به ايران بسياري از شهرها ويران گشت و جمعيت زيادي از ايرانيان، از جمله يهوديان متحمل خسارات جاني و مالي فراواني شدند. بنا به روايات تاريخي؛ تيمور هنگام حمله به اصفهان70 هزار تن را از دم تيغ گذراند و بسياري از يهوديان هم در آنجا قتل عام شدند. و بنا بر يك افسانه قديمي، يهوديان اصفهان لنگ شدن پاي تيمور را از آن رو مي دانند كه در مراسم روزه بزرگ سال 1387 م هنگامي كه يهوديان در كنيسه مارون ولايت، با صداي بلند جمله توحيد را ادا مي كردند، تيمور كه اتفاقاً از محله يهوديان عبور مي كرد، بر اثر رم كردن اسبش، به زمين افتاد و پايش شكست و لنگ شد!

از اين رو، او حكم قتل يهوديان را صادر كرد و كنيسه را به مسجد مبدل ساخت. اما يهوديان در دوران عثماني و صفوي برخلاف هم كيشان خود كه در اروپا مورد خشم و تعرض و قتل قرار داشتند، از توجه خاص سلاطين دولت هاي عثماني و صفوي برخوردار بودند. «حبيب لوي» در كتابش «تاريخ يهود ايران» به ذكر برخي فشارها و سياست تضييق مذهبي عليه يهوديان ايران در دوران صفويه مي پردازد از جمله اينكه به هنگام باران، يهوديان حق آمدن به كوچه و خيابان و يا حق سوار شدن بر اسب و حق پوشيدن جوراب بلند را نداشتند. ولي بايد اشاره كرد كه انگيزه ها و علل مذهبي، تنها محرك تعقيب كليمي ها در بخشي از دوره صفويه نبوده، بلكه اعمال آنها باعث اين امر مي شد، چرا كه يهوديان ايراني گاهي متهم به اشاعه فساد و فحشا و يا جادوگري و شراب سازي مي شدند و تحت تعقيب قرار مي گرفتند و همين سياست و فشار شاهان صفوي، موجب مهاجرت يهوديان به خاك عثماني گشت.

با سقوط دولت صفوي، وضع يهوديان ايراني دگرگون گشت... در زمان نادرشاه، هفت خانواده كليمي به عنوان خزانه دار به مشهد اعزام شدند كه اين تعداد تا قبل از شهريور1320 ش، حدوداً به پانصد خانوار رسيد.

... با رشد جنبش صهيونيستي در اروپا، توسعه جايگاه يهوديان در دول اروپائي به ويژه انگليس، حمايت تدريجي دولت هاي اروپايي از يهوديان ايران در دوره حاكميت ناصرالدين شاه نضج گرفت. مسافرت ناصرالدين شاه به اروپا بستر مناسبي براي ملاقات نمايندگان مؤسسات و تشكيلات صهيونيستي در اروپا با وي بود. در پاريس شاه قاجار با لـُرد روتچيلد از خانواده هاي متمول يهودي و از رهبران صيهونيستي فرانسه، ملاقات كرد و لـُرد از شاه خواست تا نسبت به اصلاح وضعيت اجتماعي يهوديان ايران همت گمارد. اهتمام ممالك اروپائي به يهوديان ايران، دولت قاجار را مجبور به دادن امتيازات و تسهيلاتي به يهوديان نمود تا آنكه در سال 1295 هـ . ق كار نظارت بر امور جامعه يهود ايران به عنوان ملل متنوع! به وزارت امور خارجه واگذار شد. نخستين مدرسه اليانس(مدرسه يهوديان) در تهران درسال 1317 هـ . ق گشايش يافت و مظفرالدين شاه، مبلغ 200 تومان به آن مؤسسه كمك نقدي كرد. در پي ترور الكساندر دوم، تزار روسيه در سال 1881 م، يهوديان روسيه در معرض قتل عام قرارگرفتند و تعداد بسياري از آنها از روسيه به فلسطين و كشورهاي ديگر مهاجرت كردند. با رسيدن اخبار روسيه به ايران، تمايل مهاجرت به فلسطين در ميان يهوديان ايران افزايش يافت.

البته طرح كلي جنبش صهيونيسم جهاني در اين رهگذر، نقش مؤثري در افزايش تمايل يهوديان ايران به مهاجرت داشته است. مهاجرت يهوديان ايراني، به فلسطين قبل از قرن نوزدهم جنبه مذهبي و اجتماعي داشت، ولي در قرن نوزدهم و پس از كنفرانس صهيونيست ها در بال، اين مهاجرت جنبه سياسي و عقيدتي پيدا كرد. پس از تشكيل اولين گردهم آيي بين المللي صهيونيسم به رهبري هرتزل در شهر بال سوئيس در سال (1897 م / 1315 هـ ق) و تصويب پيشنهاد ايجاد يك ميهن مستقل براي يهوديان جهان در فلسطين، مهاجرت يهوديان به اين سرزمين صورت سازمان يافته اي به خود گرفت. البته سياست دول استعماري غرب و كار سازمان يافته صيهيونيست ها، نقش مؤثري در تقويت احساسات يهوديان و تشويق آنها به مهاجرت به فلسطين، داشت و در ايران هم نقش سفارتخانه هاي خارجي به ويژه آمريكا، فرانسه و انگليس در امر مهاجرت يهوديان ايراني موثر و كاملاً آشكار بود... به عنوان مثال مي توان به درگيري تني چند از يهوديان و مسلمان در سال 1322 هـ ق در خيابان سيروس تهران اشاره نمود كه طي آن كاردار سفارت آمريكا در تهران با ارسال يادداشتي به وزارت امور خارجه ايران، حمايت دولت خود را از يهوديان اعلام داشت: «دولت و ملت اتازوني(آمريكا) به ادله چند در باب طايفه يهود كه پراكنده در ميان علم اند توجه و مراعات بسيار در آسايش و آرامش آنها مي نمايد و از باب اعلي مراتب فضل و هنر و كسب و خيرات و شهرت علوم و حرفه كه دارا مي باشند بعضي از اجزاي محترم تر و مودت تر جماعت جمهوري دولت اتازوني هستند... ».