اشاره: استاد سید هادی خسروشاهی متولد 1317 ش. در تبریز و در خاندانی آراسته به دین و علم و فقاهت که جملگی از علمای بزرگ و فقهای نامدار ایران و عراق در دوران خود بوده اند، به دنیا آمد. وی در حضور اساتیدی چون آیت الله بروجردی، امام خمینی، علامه طباطبایی و بزرگانی دیگر تلمذ کرد و به دریافت اجازاتی در امور حسبیه و همچنین در مراحل علمی بالاتر ـ اجتهاد ـ و نقل حدیث نائل آمد. تألیفات و آثار او به زبان فارسی و عربی (علاوه بر صدها مقاله در نشریات اسلامی ایران و جهان اسلام) بالغ بر 80 جلد می شود که بیش از 40 جلد آنها تاکنون بارها در داخل و خارج طبع شده و بعضی از آنها بیش از 30 بار تجدید چاپ شده است. او در سطح جهانی با شرکت در کنفرانس ها و کنگره های اسلامی، در کشورهای اروپایی و اسلامی به عنوان نماینده امام خمینی (رحمت الله علیه) و یا نماینده حوزه علمیه قم فعال بوده است. ایشان در مسأله تقریب بین مذاهب اسلامی، از نیم قرن پیش، از پیشگامان این حرکت اصلاحی به شمار می رود و مکاتبات ایشان با علامه شیخ محمد تقی قمی (مؤسس دارالتقریب قاهره) در نیم قرن پیش شاهد چگونگی این امر است و باز در همین راستا استاد با اغلب حرکت های اسلامی معاصر و رهبری آن ها، در سراسر جهان اسلام ارتباط و پیوند نزدیکی داشته است. از جمله اقدامات ایشان: تأسیس مرکز بررسی های اسلامی قم وابسته به حوزه علمیه قم در سال 1352 ش و تأسیس مرکز فرهنگی اسلامی اروپا در رُم بوده است. او علاوه بر تدریس تا به حال سمت هایی چون نمایندگی امام خمینی(رحمت الله علیه) در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سفیر ایران در واتیکان، رییس نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در مصر، مشاور وزیر امور خارجه و... را دارا بوده است. با ایشان در موضوع تقریب مذاهب و نقش آیت الله تسخیری در آن به گفت و گو پرداختیم. ندا کمایی - مجله پنجره
اگر ممکن است برای ما بفرمایید که فکر تقریب و وحدت مسلمین چه سابقه تاریخی دارد؟
فکر وحدت و تقریب و الفت بین مسلمانان، سابقه تاریخی هزار و چهارصد ساله دارد؛ یعنی از آغاز دعوت قرآن مجید به «اعتصام به حبل الله» و «عدم تفرقه» و این که خداوند الفتی بین قلوب مسلمانان ایجاد کرده که هرگز با هیچ هزینه ای تحقق پذیر نبوده است. پس از سپری شدن شکوفایی های صدر اسلام، با رحلت پیامبر اکرم(ص) و اختلاف بر سر خلافت، در واقع دوران پیدایش مذاهب فقهی در اسلام آغاز شد. این امر به تدریج گسترش یافت و متأسفانه دشمنان اسلام از جمله «یهود و نصاری» به این اختلافات دامن زدند تا بلکه بتوانند حرکت پیشتاز اسلامی را متوقف سازند. اما در همان دوران نخستین، با نشر معارف اسلامی توسط ائمه اهل بیت(علیهم السلام)، تأثیر توطئه دشمنان کم رنگ شد. به ویژه که بعضی از رهبران و امامان اهل سنت مانند امام ابوحنیفه و امام شافعی رسما در مجلس درس امام صادق(علیه السلام) شرکت می کردند، و این نشان دهنده این حقیقت است که نه تنها علمای فریقین، بلکه حتی ائمه مسلمین، علی رغم تعصب های جاهلی حاکم بر جامعه عرب آن روز و مشکلات عدیده ای که بر سر راه بوده، به طور عملی در ایجاد وحدت و تقریب کوشا بوده اند. تا آن جا که امام شافعی در شعری می گوید: «اگر حب آل بیت معنی رفض دارد، پس همه بدانند که من یک رافضی هستم»!
از دیدگاه جناب عالی روند تحول و تکوین فکر تقریب در جوامع اسلامی و در سطوح مختلف چگونه بود؟
به نظر شما در جامعه ایران به خصوص پس از انقلاب اسلامی، اندیشه تقریب چه جایگاهی در سطوح دانشمندان و عامه مردم پیدا کرده است؟
در میان شخصیت های برجسته چه کسانی در ترویج اندیشه تقریب مؤثرتر بوده اند؟
بعد از این دو بزرگوار، چه کسانی از رهبران مذاهب اسلامی در به ثمر رسیدن این هدف نقش داشتند؟
پس از پیروزی انقلاب اسلامی چه گام هایی در این مسیر و از طرف چه مقاماتی برداشته شد؟
جناب عالی نقش دبیرکل فعلی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، آیت الله تسخیری در ترویج اندیشه تقریب و پیشرفت کار مجمع را چگونه ارزیابی می کنید؟
